Patriotyzm narodowy — zespołowa gra, uprawiana na całym świecie – zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn. Gra polega na celebrowaniu przekonania, że tradycja, kultura, język, dziedzictwo, inteligencja, sprawność fizyczna danego narodu są wyższej jakości niż te same atrybuty u innych narodów. Naród może celebrować przekonanie o swojej supremacji na wiele różnych sposobów. Dopuszczalna jest zarówno rozgrywka o charakterze umysłowym (wymiana argumentów) jak i fizycznym (praktyczne sprawdzenie poziomu sprawności).
Celem gry jest jak najdłuższe utrzymanie przez naród indywidualnej, odrębnej tożsamości. Obecny rekord należy do narodu znanego pod nazwą „Starożytny Egipt”, który był najdłużej istniejącą cywilizacją w historii.
Gra w patriotyzm narodowy ma wiele pozytywnych funkcji społecznych:
- wzmacnia poczucie więzi społecznej
- wzmacnia potrzebę działania na rzecz własnej społeczności
- wspiera kulturalny rozwój społeczeństwa
- zaspokaja psychologiczną potrzebę przynależności do grupy
- struktualizuje czas (udział w narodowych uroczystościach, identyfikacje z narodowymi wydarzeniami sportowymi)
Rządy poszczególnych narodów starają się aktywnie zachęcać mieszkańców do gry. Najskuteczniejszym metodą jest „wychowanie w duchu patriotyzmu”. Metoda oznacza bardzo dużą dawkę treningu w ramach edukacji dzieci. Poprawnie przeprowadzone wychowanie w duchu patriotyzmu powoduje, że udział w grze staje się naturalną potrzebą człowieka (odruchem bezwarunkowym)
Zabawa w patriotyzm narodowy nie ma negatywnych stron. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, że gra przeobrazi się w niebezpieczną mutację. Z pożytecznej zabawy stanie się czymś śmiertelnie poważnym. Czymś, co próbuje uprawomocnić moralnie agresję i nienawiść wobec innych ludzi. Mutacje te są zwane: rasizmem, nacjonalizmem, faszyzmem.
Formalna granica między patriotyzmem narodowym a niebezpiecznymi mutacjami nie istnieje. Tu i tu mamy do czynienia z celebracją wyższości swojego narodu. Różnica polega tylko i wyłącznie na podejściu do tej celebracji. W ramach patriotyzmu, tak samo jak w ramach wszystkich gier i zabaw, istnieje świadomość, że reguły są sztuczne, wymyślone, nieprawdziwe. Świadomość, że „mój własny” naród wcale nie ma lepszej kultury, tradycji, języka, kondycji intelektualnej niż jakikolwiek inny naród. Wszystkie są równie cenne, wartościowe i ciekawe. Świadomość, że zabawa w wartościowanie tych rzeczy nie jest poważna. Jest formą wesołego przekomarzania.
Niebezpieczne mutacje zaczynają się dokładnie w tym miejscu, w którym znika świadomość, że to tylko zabawa. Pojawia się wtedy mocno wewnętrzne przekonanie, że atrybuty narodu naprawdę są wyższe. Potrzeba celebracji przestaje być konwencją gry, a zaczyna być „prawdą”, o którą należy walczyć na poważnie.
Przyszłość patriotyzmu narodowego jest niepewna. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że za kilka pokoleń gra zostanie całkowicie odrzucona i będzie wspominana jako relikt barbarzyńskich czasów. Drugą możliwością jest to, że ludzkość znajdzie mądry sposób na utrzymanie zdrowej tkanki patriotyzmu narodowego, przy jednoczesnym całkowitym wycięciu agresywnych postaw związanych z mutacjami. Ale nawet jeśli patriotyzm narodowy zniknie, to nie zniknie ludzka potrzeba identyfikacji z grupą, oraz rywalizacji z innym grupami. Przetrwa zatem również potrzeba celebracji wyższości swojej grupy. Grupą może przestać być naród, a może zostać nią na przykład „korporacja”. Tak naprawdę niewiele to zmieni, oprócz innych barw na mistrzostwach świata w piłkę nożną.
Reguły gry w patriotyzm narodowy przedstawione w zabawny i bystry sposób, przez zabawny i bystry umysł:
Jeżeli teoria względności okaże się prawdziwa to Niemcy nazwą mnie wielkim Niemcem, Szwajcarzy Szwajcarem, a Francuzi wielkim uczonym. Jeżeli natomiast teoria względności okaże się błędna, wtedy Francuzi nazwą mnie Szwajcarem, Szwajcarzy Niemcem, a Niemcy Żydem.
Albert Einstein
Pasja vs. Praca 
Bardzo ładny tekst, zgadzam się z nim prawie w całości. Nie zgodzę się jednak, gdy piszesz ” … są wyższej jakości niż te same atrybuty u innych narodów”. Idziesz o krok za daleko i przypisujesz temu pojęciu negatywną treść, której w rzeczywistości nie posiada.
Anegdota o Einsteinie przypomniała mi inną- jak białoruskie podręczniki opisują pewnego słynnego pisarza. Ich zdaniem Adam Mickiewicz to wielki Białorusin piszący o Litwie w języku polskim 😉
Przepraszam, ale ta sytuacja z Mickiewiczem nie jest wcale śmieszna! Dokładnie można powiedzieć tylko to, że Adam Mickiewicz nie był ani Polakiem, ani Białorusinem. Nie Polak, bo chociaż i pisał w języku polskim ale pisał:” Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.” A urodził się w Nowogródku(dzisiejsza Białoruś). I w ogóle Litwa (Wielkie Księstwo Litewskie) to osobne od Polski Państwo. Tylko w 16 wieku to państwo pozostało połączone z Królestwem Polskim w Rzecz Pospolitą. No i właśnie nie wolno mówić że Adam był Białorusinem. Bo wtedy nawet nie istniało takiego państwa! + syn swojej ziemi został zdradzony przez władców tej ziemi. Ogólnie, Adam Mickiewicz- lićwin który działał na korzyść również Polski jak Białorusi. Wspólna spuścizna literacka!
Też myślę, że trochę przesadziłeś z tym, że „patrioci narodowi” (dziwne określenie ale mniejsza z tym) uważają inne kultury za niższe. Raczej po prostu chcą zachować i dbać o swoją, jakakolwiek by ona nie była. Nawet gorsza niż sąsiadów ale za to własna.
Końcówka najlepsza 🙂
Hiubi, Paweł – ten jeden krok za daleko to najważniejszy krok tego tekstu 🙂 Zgodnie z opisem Pawła można porównać patriotyzm do dbania o przydomowy ogród. To, że go pielęgnuję wcale nie oznacza, że uważam go za najwspanialszy na świecie. Nie jest to moim zdaniem dobre porównanie. Mój ogród mógłby być jedynym istniejącym i nic by to nie zmieniło. Patriotyzm narodowy nie miałby sensu gdyby nie istniał jakiś inny naród. Patriota narodowy jest jak kibic drużyny piłkarskiej. Może twierdzić, że nie interesują go inne drużyny, że wspiera swoją drużynę bez względu na wszystko. Nie jest to jednak prawdą. Jest jakiś wzgląd. Gdyby jego drużyna zrezygnowała z występów ligowych, w zamian zaoferowała „wspólne sobotnie grillowanie na murawie” kibic by się wycofał. Zabawa w kibicowanie polega na przekomarzaniu się z innymi kibicami. Zabawa w patriotyzm narodowy na przekomarzaniu z innymi narodami. Hasło „nasza drużyna jest najlepsza” jest konwencją tej zabawy.
Drugi najważniejszy krok tekstu wraca jednak z miejsca, gdzie poszedł ten pierwszy 🙂 To tylko zabawa. Wniosek: w rzeczywistości patriota narodowy nie uważa innych kultur za niższe. Tak samo jak kibic nie uważa wszystkich innych drużyn za gorsze. W ramach reguł gry wychwalają swoje, powygłupiają się, a potem z uśmiechem idą na piwo z przeciwnikiem.
Gorzej gdy ktoś traktuje to na serio.
Arek, wydaje mi się, że traktujesz sprawę patriotyzmu infantylnie – jako zabawę. A to nie jest zabawa, tylko pewne nastawienie, które wyraża się poprzez chęć podtrzymania kultury, zwyczajów swojego narodu i dobra swojego kraju oraz uwzględnianie tychże w swoim zachowaniu i przy dokonywaniu wyborów życiowych.
Niestety mutacje o których mowa są w zdecydowanej większości niż stary poczciwy patriotyzm. Kamyczek do ogródka patriotyzmu się nie należy moim zdaniem. Negowanie własnej przynależności narodowej czy uznawanie jej za gorszą to przejaw strasznego braku poczucia własnej wartości. A że w naszych czasach najpopularniejsze jest podejście szowinistyczne do kwestii narodu to inna historia.
A mnie się wydaje, że z jednej strony jest szowinizm, a z drugiej duuuże niedocenianie wartości swojego narodu, także wartości sentymentalnej, zżycie się z narodem, przywiązanie do polskiego języka, polskiej flagi, hymnu itd. Przykład: oprócz Polaków, którzy muszą wyjeżdżać za granicę za chlebem, wydaje mi się, że wielu wyniosło się z Polski z wygody, np. dla wyższego standardu życia.